Siergrassen kiezen

In natuurlijke vegetaties spelen grassen een belangrijke rol. Waarom in onze tuinen en parken dan niet? Juist de combinatie van bloem- en bladplanten met grassen geeft een natuurlijker sfeerbeeld. Bovendien voegen grassen veel toe aan een tuin: de bloeiwijze valt van veel soorten in de nazomer en kan tot begin winter voortduren. Het winterbeeld met overblijvende bloeipluimen verlevendigt een tuin zelfs hartje winter. Grassen vragen minimaal onderhoud. De niet-groenblijvende soorten worden na de winter kort boven de grond afgesneden. De nieuwe groei hervat zich in de loop van het voorjaar. Groenblijvende grassen vragen soms wat onderhoudsnoei en verwijdering van het oude blad, verder niets. Wat betreft voeding en standplaats hebben grassen over het algemeen een voorkeur voor een open, zonnige standplaats bij een matige vochtige bodem en weinig bemesting voor een stevige gedrongen plant.

Het assortiment bestaat uit lage, bodembedekkende soorten waarvan veel soorten wintergroen blijven, tot manshoge en hogere soorten vaak met prachtige pluimen, een opvallende bladtekening of bijzondere halm. De kracht van siergrassen in de late bloei, hun stilistische vorm, vaak fraaie winterbeeld en beweeglijke karakter. We proberen zoveel mogelijk groenblijvende grasachtigen in het assortiment te hebben.

Botanisch gezien is de groep (sier)grassen onderdeel van de familie Poacaea. Praktisch gezien, vanuit het oogpunt van de tuinarchitectuur kies ik voor een bredere definitie waarbij ook andere grasachtigen en gras look-a-likes meegenomen worden in dit artikel zoals Acorus (kalmoes), Carex (zegge), Equisitum (paardenstaart), Luzula (veldbies), Ophiopogon (slangenbaard), Liriope (monkey puzzle grass), Juncus etc.

Beplantingsadvies en kwekerijbezoek.

Het vraagt ervaring en vakkennis om een evenwichtige beplanting te maken met daarin de toepassing van grasachtigen in combinatie met andere planten. Mogelijk kunt u aan de hand van voorbeelden in onze showtuin hier mee aan de slag. Professionele ondersteuning kan ik ook bieden in de vorm van het op maat maken van een beplantingsplan en/of tuinontwerp. Mocht u hier meer over willen weten neem dan contact op.

Het grassen-assortiment is nog steeds in ontwikkeling. Regelmatig kom ik nieuwe soorten tegen die een toevoegende waarde hebben aan het bestaande assortiment. Via collega-kwekers, verzamelaars en uit import worden regelmatig nieuwe soorten uitgeplant en geobserveerd in de assortimentstuin. Geschikte soorten zullen uiteindelijk aan het assortiment worden toegevoegd. In de tuin zijn veel soorten in de vollegrond terug te vinden. Op het kweekveld kunt u veel soorten in pot gekweekt en met kluit het hele groeiseizoen uitzoeken en aanschaffen.

Kiezen van het juiste siergras

Siergrassen en grasachtigen laten zich op verschillende manieren indelen naar gebruik in de tuin- en landschapsarchitectuur, afhankelijk van het selectiecriterium dat gebruikt wordt. Afhankelijk van de situatie kunnen dat de volgende criteria zijn:

Afmetingen

Planthoogte-informatie uit vakliteratuur is indicatief. De werkelijke hoogte is mede afhankelijk van de bodemslag, vochtbeschikbaarheid en het microklimaat van de plantlocatie. Het aantal zonuren en temperatuurverloop in een groeiseizoen beïnvloedt ook het resultaat per jaar. Hierdoor kunnen in de praktijk grote verschillen ontstaan in hoogte en volume van de aanplant. Ook speelt de leeftijd van de plant een rol. Sommige siergrassen hebben hun optimum tussen 2 – 5 jaar, daarna beginnen ze hun compacte vorm te verliezen en is verjonging raadzaam. Anderen kunnen meer dan 10 jaar op hun plek blijven staan zonder aan kwaliteit te verliezen.

Winterbeeld

’s Winters groenblijvende of bladverliezende soorten. Soms is de wens om alleen wintergroene siergrassen toe te passen. Hoewel ongeveer slechts een kwart van de soorten groenblijvend is en relatief laag zijn kunnen we toch prachtig gevarieerde tuinen hiermee aanleggen. Bij de bladverliezende soorten blijven vaak de halmen en pluimen in de winter overstaan en kunnen een fraai silhouet vertonen.

Pluimen

Het moment van bloei kan variëren in het seizoen. Vroeg bloeiende soorten zijn o.a. Carex, Luzula, Milium (mei-juni). Vanaf juli zijn er al meer soorten die bloeien (Miscanthus ‘Juli’, ‘Kleine Fontaine’, Stipa gigantea etc). Het zwaartepunt van bloei ligt bij het overgrote deel van de soorten in de periode augustus, september en oktober (Panicum, Miscanthus, Stipa, Pennisetum, Cortederia etc). In november tot december zijn er nog maar enkele bloeiende soorten en selecties zoals Miscanthus ‘November Sunset’.

Standplaats

Een ander praktisch criterium is de standplaats in de tuin, waarbij vooral de mate van bezonning van belang is. De aard van de bodem (mate van vochthoudendheid en voedingswaarde) is vaak wel naar eigen hand te zetten, maar de hoeveelheid licht is moeilijker. Bij schaduw wordt gedacht aan tuinen op het noorden waar praktisch geen zon komt. Aangezien de meeste siergrassen zonminnende soorten zijn is de keuze beperkt; geschikte soorten zijn te vinden bij Luzula, Carex, Liriope, Millium, Hackenochloa. Ook meer lichtbehoeftige soorten als Miscanthus en Cortaderia kunnen op een beschaduwde plaats groeien, al is er dan geen bloei te verwachten en is de groeivorm vaak uithangend. In de halfschaduw (groeiplaatsen met een gedeelte van de dag zon en onder open boomkronen) is al meer mogelijk, waarbij naast de schaduwsoorten ook Ophiopogon, Panicum, Stipa en Pennisetum meestal lukt. In de volle zon doen bijna alle soorten het goed, zelfs de schaduwverdragende soorten, mits de bodem voldoende vochthoudend is.

Groeiwijze

Tot slot valt er nog onderscheid te maken tussen soorten die altijd op hun plantplek blijven, de polvormende soorten en soorten die in meer of mindere mate worteluitlopers maken; de woekerende soorten. Het overgrote deel van de siergrassen en grasachtigen is polvormend en kan dus zonder extra maatregelen in de meeste situaties toegepast worden. Een beperkt aantal soorten maakt worteluitlopers. Soms is dat wenselijk, bijvoorbeeld bij lage, bodembedekkende soor