Bladplanten

Planten met een opvallende bladvorm en -structuur vormen een mooi contrast met de fijne textuur van grassen en bamboes. Deze groep leent zich bijzonder goed om als begeleidingsbeplanting in bamboe- en grassentuinen te te passen. Op de kwekerij zijn jaarlijks de meeste van deze soorten verkrijgbaar. In de showtuin kunt u de combinatie met onze bamboes en siergrassen bekijken. Zoekt u een specifieke soort, informeer dan even naar de actuele beschikbaarheid.

Arisaema speciosum ‘Magnificum’ Cobralelie (China, India) is een van mijn favoriete soorten. Opvallend is de rode rand langs het grote, drielobbige blad. De donkerrode kelk met zwarte kronkelende spadex bloeit drie tot vier weken in het voorjaar. Als zich een vrucht ontwikkelt, rijpt deze tot diep oranjerood af in het najaar. Het decoratieve blad blijft tot in de herfst mooi. Deze plant staat bij voorkeur op een beschutte plaats in de halfschaduw, of ‘dappled schade’ zoals de Engelsen zeggen. Arisaema ciliatum var. liubaense vermeerdert zich door korte uitlopertjes. Het 50 - 90 cm hoge blad is elegant parapluvorming. De bloeiwijze staat hoog op de stengel en is paars van kleur. Door de groeihoogte, bladvorm en bloeikleur een opvallende verschijning in de tuin. Groeit het beste in de halfschaduw op een humusrijke, voldoende afwaterende grond. Het oorsprongsgebied ligt in West China in loofbossen op een hoogte van 2500 tot 3300 Arisaema’s verlangen een luchtige, goed drainerende bodem die in de winter niet te nat blijft maar in de zomer voldoende vocht kan vasthouden voor de groei. Humusrijke bosgrond is het meest ideaal en zelf makkelijk te maken in een ruim plantgat met compost, bladaarde en brekerzand. Soms zijn de volgende soorten op voorraad: Arisaema costatum, Arisaema thunbergii sp. Urashima, A. nepenthoides, A. concinnum en A. tortuosum.

Arisarum proboscideum (muizenstaartje, Mediterrane) is een klein familielid van de aronskelken. Het uiteinde van de bloem van Arisarum proboscideum lijkt net de staart van een muis die zich tussen het groen probeert te verschuilen! De bloem zelf heeft een kastanjebruine kleur en is aan de basis meestal wit. Arisarum proboscideum bloeit in de periode april-mei. De hoogte van Arisarum proboscideum bedraagt circa 15-25 cm. Arisarum proboscideum staat graag op een halfbeschaduwde plaats in humusrijke grond. Humusrijke bosgrond is het meest ideaal en zelf makkelijk te maken in een ruim plantgat met compost, bladaarde en brekerzand. De plant kan zich langzaam uitbreiden want Arisarum proboscideum heeft een kruipende wortelstok.

Dracunculus vulgaris, de draketonglelie is een bijna onaardse plant. Deze plant wordt 1.50 tot 2 meter hoog, is vroeg uitlopend met prachtig gespikkelde scheuten, grote gedeelde, wit gestippelde bladeren en als klap op de vuurpijl een reusachtige fluweelrode bloem als, inderdaad, de tong van een draak. De zwarte spadex verspreidt een weëige lucht waar vliegen en kevers op af komen voor de bevruchting. Deze bestuiving levert uiteindelijk een grote samengestelde vrucht op welke eind van de zomer getooid is met talrijke feloranje vruchtjes

Astilboides tabularis (Schotelblad)

Majestueuze bladplanten met een bijzondere frisgroene bladkleur voor een groeiplaats in de schaduw of halfschaduw. Het grote cirkelvormige blad heeft een gebogen kartelrand. Het blad bereikt onder optimale omstandigheden 40 tot 70 cm doorsnede en wordt in het midden gedragen door een harige bladsteel. Deze soort draagt in de zomer hangende trossen met heerlijk geurende cremewitte bloemen. Het is een polvormende soort welke prima combineerd met fijnbladige bamboes, siergrassen, zeggen en andere bladplanten.

Begonia grandis ‘Evansii‘ uit China voegt met zijn fraaie blad en opvallende roze-witte bloemtrossen iets feestelijks toe aan de tuin. Deze knolbegonia is een van de weinige soorten die bij ons winterhard is. Het is een lage, bossige plant met opvallend rode stengels van 40-60 cm hoog. De brede, vlezige bladeren zijn lichtgroen aan de bovenzijde en koperrood aan de onderzijde. Gedurende de zomer en herfst bloeit deze Begonia met geurende roze bloemen in knikkende trossen. Hij groeit bij voorkeur in de hafschaduw en sterft ‘s winters bovengronds af. Verlangt een doorlatende, humusrijke grond. De vorm B. grandis ‘Alba’, heeft witte bloemen. Een nieuwe hybride uit hemsleyana (Yunnan, China) met een spectaculaire bladvorm en –kleur is Begonia ‘Silver Splendor’. Begonia luxurians is misschien wel de mooiste soort om in de zomer uit te planten, maar moet vorstvrij overwinterd worden.

Brunnera macrophylla ‘Jack Frost’ valt snel op door het fraaie zilverkleurige blad met een fijne nervatuur. De zilveren kleur wordt het gehele seizoen getoond. De bloeiperiode met lichtblauwe bloemen valt in de periode april-mei. De hoogte is ongeveer 30-40 cm. Het liefst staat B. macrophylla ‘Jack Frost’ in de halfschaduw, dan worden de bladeren ook het grootst. Deze plant is niet groenblijvend.  Het is een zeer bruikbare plant om in grotere groepen toe te passen vanwege de fraaie contrastvorming met o.a. rode, paarse en blauwe planten in de omgeving. Andere nieuwe cultivars zoals Brunnera 'Sea Heart' kunnen verbeteringen zijn.

Colocasia (Olifantsoor)
Colocasia of 'elephant ears' zijn spectaculaire bladplanten welke nog nauwelijks bekend zijn in Noord Europa. Colocasia wordt vaak verward met de veel minder koude bestendige Alocasia's. In de V.S. is al meer ervaring opgedaan met Colocasia waaruit een aantal bruikbare soorten en varieteiten zijn geselecteerd welke grote potentie hebben voor buitentoepassingen bij ons. Meer informatie over ervaringen in de V.S. is te vinden bij onze collega's van Plant Delight Nursery, Raleigh, USA. Bij de aanschaf van een Colocasia is het belangrijk er zeker van te zijn dat de planten niet uit weefselkweek (in-vitro) afkomstig zijn omdat deze planten door het gebrek aan een houtige knol de winter niet overleven. Ambachtelijk vermeerderde planten verdienen daarom de voorkeur. Voor de teelt van Colocasia geldt dat ze ontwaken tussen half mei en de langste dag, ze preferen een warme, vochthoudende bodem en worden in de winter afgedekt met een dikke laag blad of strooisel.

Colocasia hyride 'Pink China' lijkt de meest groeikrachtige en best winterharde soort te zijn voor ons klimaat. Deze plant haalt in een groeiseizoen makkelijk een hoogte van 100 - 200 cm, waarbij de nieuwe bladeren steeds groter worden. Deze soort vormt makkelijk uitlopers. ‘s Winters in de volle grond mulchen of plant met rhizomen vorstvrij overwinteren. Groei komt altijd laat op gang in het voorjaar / begin zomer. Vaak zijn er op de kwekerij ook andere soorten te vinden zoals Colocasia ‘Black Magic’, een polvorige cultivar met paarse bladstelen en purperzwarte bladeren. De selectie Colocasia antiquorum ‘Illustris’ kenmerkt zich door smaller blad, een groene bladsteel en een fluweelpurperen blad. ‘Illustris’ verspreid zicht met korte rhizomen. Colocasia fontanesii ‘Black Stem’ is een rhizoomvormende olifantsoor met grote, glimmend groene bladeren met een paarszwarte nervatuur op zwarte bladstelen.

Darmera peltata (Schildblad) is een vorstbestendige plant met paraplublad. Deze bladvorm is zeldzaam en is vooral terug te vinden bij niet winterharde planten als Lotus en Papyrus. Het blad van Darmera is in staat om veel regenwater op te vangen. Hij groeit dan ook het liefst op een vochthoudende grond. De plant heeft geschubde, kruipende wortelstokken die half boven de grond liggen en die doen denken aan een voorwereldlijk reptiel. De bloemstengel verschijnt vroeg in het voorjaar, voordat het blad uitloopt, en kan in goede grond een hoogte van 1 meter bereiken. De stengel is bovenaan bezet met helderroze bloemen.

Fatsia japonica (Japanse aralia) is een fantastische, groenblijvende, exotisch ogende bladplant voor een luwe, beschaduwde groeiplaats. De grote sierlijk gelobde bladeren vallen dakpansgewijs over elkaar en blijven optimaal op kleur (donkergroen met een lichtgroene bladnerf) vol in de schaduw. Dus een groeiplaats aan de noordkant van uw huis, onder de kroon van een grote boom of in de ondergroei van een hoge bamboe komt Fatsia optimaal tot ontwikkeling. Onder gunstige omstandigheden kan Fatsia japonica uitgroeien tot een formaat van 1,5 tot 2 meter, maar meestal blijft het een compacte plant van een meter doorsnede. Dat Fatsia uit de ‘klimopfamilie’ (evenals Tetrapanax en Aralia) komt wordt verraden door haar bloeiwijze. De bloeiwijze bestaat uit een tros met witte ‘bolletjes’, bestaande uit vele kleine witte of cremekleurige zoete bloemen. Deze bloeiwijze lijkt veel op die van de struikklimop (Hedera helix Arorescens; de volwassen vorm van Hedera helix). Het moment van bloei is ook bijzonder, want Fatsia gaat pas bloeien als u net de kachtel in huis aangemaakt hebt met het eerste houtblok. Van Fatsia japonica hebben we soms enkele bijzondere cultuur-varieteiten op kweek, te weten:

Fatsia japonica 'Variegata' een vorm met grote, roomwitte vlekken in het blad.

Fatsia japonica 'Spiders Web' heeft een wit gemarmerde bladtekening die naar groentinten uitkleurd in de winter

Fatsia japonica 'Moserii' is een sterke groenbladige vorm

Fatsia japonica 'Murakumo Nishiki' is de meest zeldzame en voor mij de mooiste cultivar met een donkergroen tot lime-groen gemêleerd blad.

Soms zijn ook de hydriden Hedera x Fatsia verkrijgbaar onder de naam Fatshedera lizei.

Gunnera manicata (Mammoetblad) is de grootste van alle soorten Gunnera’s. Deze plant kan onder gunstige omstandigheden zo'n 3 tot 4 meter hoog worden met bladeren tot 2 meter in doorsnede. Een warme, luwe standplaats en de permanente beschikking over voldoende vocht en voeding zijn hiervoor van belang. Naast het reuzeblad zijn ook de roodbruine bloeikolven impostant. Ze kunnen bij deze soort 50 tot 100 cm groot worden. De echte Gunnera manicata is een zeldzame verschijning en daarom slechts beperkt verkrijgbaar op bestelling; planten met de etiketnaam 'manicata' die in omloop zijn via reguliere tuincentra etc. zijn in werkelijkheid de kleinere G. tinctoria.

Impatiens omeiana is een fraaie vaste plant uit Sichuan, China vormt fluweelgroene bladrozetten met een heldere nervatuur. Maakt uitlopertjes waardoor een dichte begroeiing ontstaat voor de halfschaduw op een vochthoudende bodem. Wordt zo’n 25 tot 40 cm hoog. De vorm 'Sango' is in alle delen groter en heeft een roze-rode nervatuur en bladonderzijde (in observatie).

Kirengeshoma palmata (Japanse wasbloem) is een ongeëvenaarde plant met prachtig esdoorachtg blad. Deze planten groeien prima op donkere plekken. Er zijn twee soorten bekend welke onderling slechts minimaal verschillen. De Koreaanse wasbloem Kirengeshoma koreana, is na een aantal jaar toch iets robuuster (80 cm) dan zijn Japanse soortgenoot (70 cm). De bloeiwijze bestaat uit hangende, zachtgele klokken in de periode augustus – september.

Ligularia is een Aziatische soort van bladverliezende bladplanten met variërende bladvorm, van rond, gekarteld tot diep ingesneden decoratief. Ligularia's zijn decoratieve planten op een vochtige bodem in de zon of (half) schaduw. Vooral de roodbladige cultivars zijn interessant. Meestal zijn er enkele soorten beschikbaar op de kwekerij, zoals hybriden Ligularia stenocephala x przewalskii. Ligularia dentata 'Desdemona', 'Othello' en 'Britt Marie Crawford'.

Nabalus alba. Leeuwenpoot, Rattlesnake is een nog onbekende bladplant uit de VS met zeer fraaie diep ingesneden en getand blad. De bladvorm heeft wat weg van Papaya. Deze bladverliezende soort vormt in het voorjaar snel een flinke bos sierlijk blad ter grootte van een pizzabord. De bloeiwijze is ca. 150 cm hoog en bestaat uit talloze witte bloempjes. Nabalus is polvormend en goed winterhard. Hij is makkelijk groeiend op een humusrijke, wat vochthoudende bodem. Bij ons prima op zijn plek in de halfschaduw. Werd door de Indianen medicinaal gebruik bij slangenbeten. Mooi in combinatie met fijnbladige siergrassen, varens en bamboe.

Persicaria microcephala ‘Red Dragon’: Chinese Rode Draak duizendknoop is een geweldige aanwinst binnen de duizendknoopgroep. Deze polvomende plant is bijzonder bruikbaar als ‘weefplant’ tussen andere, hogere planten, vooral ook vanwege de scherp kleurcontrasten. Het blad is spits toelopend en heeft een zeer mooie kleurstelling met verschillende tinten donkerrood, roodbruin, vuurrood en donkergroen. De stengeldelen zijn karmijnrood van kleur. De bloeiwijze, in de nazomer, bestaat uit fijne wolkjes witte bloemen. Andere selecties van microcephala zijn:

Persicaria microcephala 'Silver Dragon' een zilver-roodbladige vorm

Persicaria microcephala 'Night Dragon' is een grootbladige vorm met een dieper paarszwarte bladtekening

Persicaria microcephala 'Dragon's Eye' is een kleinbladige vorm met meer helderrood blad

Persicaria nepalensis is een uitlopervormende (botanische) dwergsoort

Persicaria microcephala ‘Oriëntal Dragon’ blad is symmetrisch gelobd en spits toelopend. Het heeft een zeer mooie kleurstelling met verschillende tinten donkerrood en donkergroen. De stengeldelen zijn karmijnrood van kleur. Vormt uitlopers.

Persicaria filiformis heeft groen blad en ragfijne , koraalrode bloemen.

Persicaria) filiformis 'Lance Corporal' heeft een zomerbestrendige bladtekening en lijkt steviger te groeien. Een zeer fraaie combinatieplant voor verfijnd detail.

Persicaria filiformis 'Painters Pallet' valt bijzonder op vanwege de kleurschakeringen op het blad.

Petasites frigidus var. palmatus 'Golden Palms' is een nieuwe en opvallende bladplant uit de Verenigde Staten met aanvankelijk geelgroene gekartelde bladeren die later in de zomer lichtgroen worden tot 30-40 cm hoog. Groei al enkele jaren in de ondergroei van een open bamboebos in onze tuin.

Podophyllum is een groep bladverliezende bladplanten uit bosgebieden in Oost-Azië. Voor de tuin zijn interessante soorten en hybriden Podophyllum hexandrum, 'Kaleidoscope' en 'Spotty Dotty'. De laatste twee hebben een psychedelische bladtextuur. 40-60cm hoog.

Pollia japonica uit Japan is een interessante bladverliezende vaste plant die groeit op rechtopstaande stelen (30-50 cm). Beschikt over grote, langwerpige spitstoelopende bladeren, symmetrisch gerangschikt. Oogt gemberachtig. Geeft de voorkeur aan gevlekte schaduw op een organische bodem in onze tuin. Ik heb nog nooit een bloei gezien. Zeldzaam, soms beschikbaar voor verkoop.

Polygonum orientale, oosterse duizendknoop groeit tot 1,5 tot 2,5 meter op gunstige locaties en staat nooit in de weg, omdat de stengel alleen aan de bovenste takken bladeren en bloemen draagt. Dit is een eenjarige plant die zich op bescheiden wijze opnieuw terugzaait. Soms verkrijgbaar vanaf juni.

Rheum palmatum 'Tanguticum' (Russische rabarber) is een indrukwekkende bladverliezende bladplant met diep ingesneden bladeren. Rheum groeit het best in de volle zon of halfschaduw met voldoende water en voeding.
Rheum palmatum 'Atrosanguineum' heeft felrode bladeren die donkerrood en uiteindelijk groen worden.
Rheum palmatum 'Red Herald' heeft ook nieuwe rode bladeren maar draagt rode bloemen op een langwerpige steel.
Rheum officinalis is een spectaculaire botanische soort van rabarber Bhutan. De grote smaragd groene bladeren zijn minder diep gesneden vergeleken met Rheum palmatum. De jonge bladeren in de lente kleuren diep brons. Het is de eerste bladplant die in de lente opkomt. De bloeiwijze is romig wit. Zeer winterhard. Alle Rheums zijn slechts beperkt beschikbaar in grote potten.

Rodgersia is een Aziatische familie van statige bosplanten en herbergt een aantal interessante soorten en cultuurvormen voor de N-Europeese tuin. In de showtuin planten we de beschikbare soorten uit. Rodgersia’s verschijnen wat later in het voorjaar en bloeien met witte, roze tot bijna rode pluimen. Ze hebben enkele jaren nodig om goed aan de groei te komen maar dan staat er ook een plant die zeer lang mee gaat. Grofweg zijn er drie bladtypen; langwerpig kastanjevormig blad (aescuifolia), rond (pinnata) en gekarteld/hoekig (podophylla). Erg mooie cultivars zijn ‘Mahoney Grey’, pinnata ‘Superba’ en podophylla ‘Rotlaub’. Op de kwekerij is meestal een wisselend aanbod te vinden.

Tetrapanax papyrifera 'Rex' en 'Steroidal Giant' (Giant Rice paper plant) zijn misschien wel de meest indrukwekkende bladverliezende bladplant die ik ken. Een plant met grote schoonheid vanwege grote gelobde bladeren, architectonisch gerangschikt rond de stam. Tot halverwege de jaren 90 was alleen de nauwelijks winterharde botanische vorm Tetrapanax papyrifera in omloop. Sindsdien zijn verschillende grootbladige hooglandvormen geïntroduceerd, waaronder de vorm 'Rex', waarvan het zaad werd verzameld door Bleddyn Jones in Taiwan. De vorm 'Steroidal Giant' is afkomstig van een tuinman uit Japan, door een verzamelaar in de Verenigde Staten geïmporteerd en heeft eindelijk Europa bereikt. We kweken (in kleine aantallen) zowel 'Rex' en 'Steroidal Giant'. Beide zijn geschikt voor de volle zon tot (half) schaduw. Het blad van 'Steroidal Giant' is groter en dieper ingesneden vergeleken met 'Rex'. De oude planten in onze showtuin hebben al vele koude winters sinds 2003 overleefd, soms met inbegrip van de houtachtige delen, soms werden de bovengrondse delen beschadigd door vorst maar herstelt de plant vanuit het wortelsysteem. Jonge planten kunnen worteluitlopers maken, maar zijn gemakkelijk te verwijderen.

Trachystemon orientalis is een van de beste nieuwkomers binnen de bladplanten. Deze slakbestendige, bodembedekkende bladplant komt uin een klein plantengeslacht uit de familie der Ruwbladigen. Trachystemon is niet kieskeurig wat betreft groeiplaats en groeit ook goed in de schaduw van bomen zolang het maar niet kurkdroog is. De grote, ruw aanvoelende bladeren zijn al snel het onkruid de baas. Maar voor het groeiseizoen echt begint verschijnen de prachtige vertakte, veelbloemige pluimen met hemelsblauwe bloemen in een purperen schutblad.

Typhonium nubicum 'Indian Giant', Giant Voodoo Lilly zit in onze collecties sinds 1995 uit de import Noord-India. Deze Typhonium is verrassend winterhard gebleken. De zware wortelknollen produceren elke zomer na de bloei een aantal grote, gelobde bladeren met een diameter van 60-90 cm op een blauwgroene bladsteel met kleine zwarte vlekken. Een must voor liefhebbers van bladstructuren. Deze soort is nog steeds vrij schaars en daarom alleen in kleine hoeveelheden verkrijgbaar. Plant op een zonnige tot gedeeltelijk in de schaduw gestelde plek. Na een succesvolle bestuiving ontwikkelt zich een grote zwarte vrucht. Leuk om te combineren met bamboes en bananen of als solitair voor een schitterend bladeffect.
De kleinere soort Sauromatun (Typhonium) venosum groeit ook meer dan 15 jaar in onze tuin en is meestal ook verkrijgbaar.

Soms zijn nog andere opvallende bladplanten voorraadig in kleine aantallen zoals Melianthus major, Polygonum ‘Spectabile’, Dhalia imperalis (tree dalhia) Zantedeschia ‘Crowborough’, Telekia, Inula ‘Sonnenspeer' and Panax.